چه فرقی است بین تقیه و دروغ؟

مگر دروغ گناه نیست؟ پس چگونه است که تقیه، که نوعی دروغ است، یکی از مسلّمات مذهب تشیع شمرده می‌شود؟

گاهی گفته می‌شود تقیه، مصداق دروغ و شاخه‌ای از نفاق و دورویی است و دروغ و نفاق هر دو در آئین اسلام حرام و مذموم است، با این حال، چگونه است که علمای شیعه تقیه را مجاز می‌انگارند؟
در پاسخ بدین سوال، نخست باید ببینیم "تقیّه" در منابع مکتوب دینی به چه معناست؟ آنگاه به ترسیم تفاوت‌ها  و مرزهای مفاهیم سه‌گانه "تقیه"، "دروغ" و "نفاق" خواهیم پرداخت.

مفهوم واژگانی "تقیّه"

واژه "تقیه" با کلمات "تقوا" و "وقایه" هم‌ریشه اند و هر سه از ماده "وقی یقی" مشتق شده‌اند که به معنای خویشتن‌داری و خودنگهداری است. عرب به سپر می‌گوید: وقایه. ترجمانی چون پرهیزکاری، برحذرداشتن، خداترسی و...همه از لوازم و فروعات مفهوم تقوا و تقیّه هستند نه اصل مفهوم.